Sosyal Güvenlik Hukuku

Sosyal Güvenlik Hukuku, toplumdaki bireylerin sosyal refahını sağlayan, bireyler yönünden oluşabilecek riskleri önleme ve toplumun gelirlerinin azalmasını, giderlerinin artmasını engelleme amacı taşıyan özel hukuk kurallarını aşan bir takım kurallardan oluşan bir hukuk dalıdır.

Sosyal Güvenlik Hukukunun tarihsel süreç içerisinde doğuşuna ve çağdaş anlamda gelişimine bakıldığında, İş Hukukunda olduğu gibi Sosyal Güvenlik Hukuku da sanayi devrimi sonrasında ortaya çıkan sosyal ve toplumsal sorunlar sebebiyle ortaya çıkmıştır. Sanayi devrimi ilk olarak İngiltere de doğmakla birlikte çağdaş anlamda sosyal güvenliğe ilişkin sistematik düzenlemeler Almanya da olmuştur. Diğer Batı ülkeleri tarafından da Almanya da oluşturulan sosyal güvenlik sistemi örnek alınarak sosyal güvenliğe ilişkin hukuki düzenlemeler yapılmıştır. Amerika da ise sosyal güvenlik hukukunun oluşumu ve önem kazanması 1929 yılında başlayan ve 1930’lu yıllar boyunca devam eden büyük buhran döneminde olmuştur.

Ülkemiz yönünden ise Osmanlı İmparatorluğu Döneminde modern bir sosyal güvenlik sisteminden söz etmek mümkün değildir. Sosyal güvenliğe ilişkin aile içi dayanışma dışında loncalar tarafından oluşturulan sandıklar yoluyla bir takım sosyal güvenlik uygulamalarına yer verilmiştir. Tanzimat dönemi ve sonrasında da sosyal güvenlik hukukuna ilişkin kapsamlı düzenlemeler bulunmamaktadır. Cumhuriyet Döneminde ise 1936 yılında çıkarılan 3008 sayılı İş Kanunu ile sosyal güvenliğe ilişkin kapsamlı düzenlemelere yer verilmiştir. 1945 yılından sonra ise çeşitli sigorta kolları oluşturulmaya başlanmıştır.

Anayasanın 60. maddesinde sosyal güvenlik hakkı düzenlenmiş olup, sosyal güvenlik hakkına herkesin sahip olduğu ve devletin bu güvenliği sağlayacak gerekli tedbirleri alacağı ve buna ilişkin teşkilatı kuracağı belirtilmiştir.

Ülkemizde sosyal güvenlik alanında yapılan reformlarla birlikte 2006 tarihinde yürürlüğe giren 5502 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu ile Sosyal Güvenlik Kurumu kurulmuştur. Bu kanunla Sosyal Sigortalar Kurumu, T.C. Emekli Sandığı ve Bağ-kur’un tüzel kişiliği sona ermiş; 2006 yılında yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile de farklı sosyal güvenlik kanunlarına tabi olanlar tek bir kanun içinde düzenlenmiş ve e Sosyal Güvenlik Kurumu adı altında tek bir çatıda toplanmıştır.